Cổ Nhuế
Tên của bài thời sự trên báo Việt Luận số tân niên 2021 bắt chước câu thơ ‘Paris có gì lạ không em?’ của Nguyên Sa. Nhưng thời sự hôm nay không bồi hồi lo lắng như một người tình đi xa những mong người yêu vẫn ‘còn ngoan’, mắt ‘vẫn đen lánh’, lòng vẫn thơm ‘hương cốm’ để chàng ‘vẫn được nhìn mây trắng bay’! Chàng mong người yêu đừng thay đổi. Ngược lại, thời sự hôm nay trình bày cùng bạn đọc vài ba điều đổi thay tại Úc khi cuốn lịch đề năm 2021.
Tiếp tục đối phó với Corona
Nếu trong năm cũ 2020, người Úc chúng ta điếc lỗ ráy với những con số bị dính Corona, thiệt mạng vì COVID-19 và trùng trùng lệnh hạn chế thì năm mới 2021 sẽ nghe thêm chương trình chích ngừa.
Thủ tướng Úc Scott Morrison cho biết từ giữa tháng Hai, dân Úc bắt đầu được chích ngừa con Corona. Ở Mỹ, quan lớn đã lên TV chích ngừa. Ở Anh, nữ hoàng và quận công Philip cũng đã nhận mũi kim. Trong năm nay, bà con Úc sẽ thấy quan lớn làm gương ấy trên TV nhà. Các quan phải làm thế để đánh tan rất nhiều tin đồn chung quanh chương trình chích ngừa này. Tuy nhiên, dù cho đa số người Úc được chích ngừa thì những giới hạn đã có từ năm cũ như giữ khoảng cách an toàn, đeo mặt mạ và rửa tay vẫn còn đó.
Song song với chương trình chích ngừa, trong năm 2021 chính phủ Úc còn phải đối phó với lớp người từ ngoại quốc về nước. Hiện nay, chính phủ đặt một giới hạn số người Úc được trở về và khi trở về họ phải qua một thời gian cô lập trong khách sạn. Từ tháng Sáu năm ngoái đại dịch COVID-19 bùng phát trở lại tai Victoria là do vi khuẩn từ khách sạn chui ra. Cho đến nay, con Corona có hoành hành tại NSW, Queensland hay tiểu bang nào khác cũng do từ khách sạn có người từ ngoại quốc trở về. Đây là chuyện lớn chính phủ Úc phải đối phó.
Trong năm nay, dường như Úc có thể mở lại đường bay quốc tế vì hãng Qantas đã bắt đầu bán vé đi ngoại quốc – kể từ tháng Bảy, 2021. Ngành hàng không, du lịch và khách sạn đã u đầu sức trán vì con Corona. Ba ngành này đang cố vực dậy. Một trong nhiều nỗ lực vực dậy là thay đổi cách bán vé. Năm nay, người ta bắt đầu ‘mua vé’ máy bay và đặt phòng khách sạn không phải cho từng chuyến đi nữa. Đã xuất hiện công ty du lịch cho phép người ta ‘ghi danh’ mua vé trọn năm như thể ghi danh coi NetFlix. Costco chung vốn với WheelsUp bắt đầu nhận ghi danh đi máy bay riêng trọn một năm với giá US$17,499.99. Ghi danh nhé, rồi khi nào đi và đi đâu thì chìa … membership là bay! Ở Châu Á, hãng máy bay AirAsia đã bán ‘Unlimited Pass’ cho hành khách bay đường nội địa Mã Lai. AirAsia đang mở rộng lối bán vé ‘vô hạn’ này sang Thái Lan, Phi Luật Tân và Indonesia.
Úc bị coi là ‘cùi hủi’
Về chính trị: năm 2021 – tuồng như là vào tháng Ba – cử tri Tây Úc bầu lại hội đồng lập pháp và quyết định sự nghiệp chính trị của thủ hiến Mark McGowan. Từ nay cho tới ngày bầu cử (13.3.2021), chính phủ Tây Úc sẽ tiếp tục cứng rắn với con Corona bởi lẽ qua ba cuộc bầu cử ở lãnh thổ thủ đô ACT, Lãnh thổ Bắc Úc và tiểu bang Queensland trong năm ngoái, người ta thấy chính phủ ở đâu càng cứng rắn với con Corona thì càng… ăn phiếu. Tây Úc đang theo con đường đó bằng những hàng rào chận ngang đường biên giới – mặc cho tỷ phú Clive Palmer và một số luật sư chuyên về hiến pháp Úc cho đây là vi hiến.
Trên giấy tờ, trong năm nay có thể cử tri toàn nước Úc bầu lại quốc hội liên bang: bởi lẽ sau tháng Tám thủ tướng Scott Morrison có thể giải tán hạ viện bất kỳ lúc nào. Trong tổng tuyển cử sắp tới, vì đông dân Úc bỏ Tây Úc và nhiều người dọn nhà về Victoria, nên Tây Úc sẽ mất 1 ghế dân biểu và Victoria thêm một ghế mới.
Dù có tổng tuyển cử hay không, ai theo dõi thời sự Úc sẽ thấy rất nhiều chuyện. Chuyện trước mắt trong những tháng đầu năm – như nói trên – là chích ngừa con Corona cho toàn dân. Kế tiếp, chính phủ phải khéo lách mình khi lính Úc bị tường trình Brereton tố cáo phạm tội ác chiến tranh tại Afghanistan. Ấy là chưa kể đến thiên tai (nào đó) có thể xảy ra trong năm 2011 tại Úc. Cháy rừng? Lụt lội? Bão táp? Chưa biết. Cầu trời cho thiên tai đừng đổ xuống đất nước thanh bình này.
Dù không xảy ra thiên tai, trong năm nay tương quan giữ chủ và thợ ở Úc một lần nữa bị lôi ra tranh luận. Chính phủ Liên Đảng bị tố đang muốn làm sống lại WorkChoice đã có từ thời ông John Howard (và bị ông Tony Abbott thề ‘giết chết, và chôn cất kỹ càng’). Lần này, chính phủ Scott Morrison nhắm vào lớp người làm việc tuỳ thời (casual).
Dù không có thiên tai tại Úc trong năm nay, nhưng chuyện trời mưa trời nắng (và trời nóng trời lạnh) lại một lần nữa được nói nhiều ở Úc. Năm nay, Úc không còn được coi là tiên phong âu yếm bà mẹ Trái Đất nữa. Vì Úc tiếp tục sống nhờ quặng mỏ và không tự đặt ra mức giới hạn zero khí thải như Trung Cộng, Nam Hàn, Nhật Bản, vân vân nên Úc thành ‘cùi hủi’ trong mắt các hội nghị quốc tế về thay đổi khí hậu.
Nhà lên giá mạnh
Thông thường, những ngày 1.1 hay 1.7 hàng năm, người Úc chúng ta nghe vé xe, vé tàu, lệ phí bảo hiểm hay tiền phạt đậu xe ẩu… tăng lên. Năm nay cũng thế và còn thêm nhiều chuyện khác liên quan đến tiền bạc của chúng ta.
Chỉ bốn ngày sau Tết Tây, ai ăn trợ cấp Jobkeeper mất toi $200 (nếu trước đây lãnh $1,200) hay mất $100 (nếu trước đây lãnh $750). Sau đó, khi cuốn lịch bước sang ngày 28.3.2021 thì trợ cấp Jobkeeper hoàn toàn biến mất. Trong lúc người giữ-job không còn được trợ cấp nữa, thì trong tháng Ba sắp tới cụ già đã từng lãnh $250 để ăn lễ Giáng Sinh và Năm Mới sẽ được nhét túi thêm $250 nữa. Với người phải tìm-job (Jobseeker) thì ăn Tết Tây là a-lê-hấp chỉ còn được trợ cấp $150 mỗi hai tuần lễ (thay vì thêm $550 như trước kia).
Riêng người mua nhà ở tiểu bang NSW, năm nay có thể tiết kiệm được ‘dzài chục ngàn’ vì chính phủ bắt đầu bỏ thuế con niên (stamp duty) khi sang tên nhà. Thay thế vào đó, chủ nhà sẽ phải đóng thuế thổ trạch (land tax) dài dài. Tuy nhiên, bạn đọc Việt Luận chớ vội vì chính phủ tiểu bang dự trù áp dụng luật này bắt đầu từ nửa sau năm nay.
Cõi ‘bình thường mới’
Trong cõi ‘bình thường mới’ (sau Corona) người ta lướt mạng nhiều hơn bát phố. Vì thế, nếu còn cửa tiệm nào mở thì cũng chỉ mở ra để cầm chừng. Ở Hoà Lan, đã có nơi bắt đầu sửa sang các ‘shop’ thành nhà ở. Dường như đây là một trong nhiều khuynh hướng mới trong thời đại ‘bình thường mới’? Ngay đến các rạp chiếu bóng cũng sẽ dần dần lui vào lịch sử. Trong năm mới, công ty phát hành phim Warner Bros. bắt đầu cùng một lúc cho chiếu phim mới toanh trong rạp và trên mạng HBO Max. Âu đây là bước đầu khai tử rạp chiếu bóng!
Trong năm 2020, nhiều lần học sinh và sinh viên phải ngồi nhà mà học. Đó là chuyện bất thường trong năm cũ. Sang năm 2021, học tại nhà sẽ thành một ‘bình thường mới’. Hơn nữa, con cái học tại nhà và cha mẹ cũng làm việc tại nhà. Trước đây, người ta đi làm từ 9 giờ sang đến 5 giờ chiều. Bắt đầu năm nay, có thể kiều nói ‘nine to five’ sẽ thành ‘three-two-two’. Nghĩa là mỗi tuần người ta sẽ làm việc ở nhà 3 ngày, tới sở 2 ngày và đi nhậu 2 ngày cuối tuần. Khoẻ re!
Cổ Nhuế